Artikel: Grensversterking

Fort Europa bouwen: Grensversterking

Het versterken van grenzen is een actueel maar relatief nieuw politiek fenomeen. In de hele Europese Unie besteden regeringen steeds meer (en soms absurd veel) geld en middelen aan het bouwen van fysieke barrières aan de grenzen van landen: denk aan muren met scherp prikkeldraad en elektrisch geladen hekken, of visualiseer bewakingscamera’s, drones en gewapende agenten die op de uitkijk staan.

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog waren er wereldwijd minder dan vijf grensmuren, en minder dan een dozijn aan het einde van de Koude Oorlog en de val van de Berlijnse Muur. Sindsdien zijn muren en hekken snel toegenomen: tegenwoordig bestaan er minstens 74 grensmuren, waarvan de meeste in de afgelopen twee decennia zijn gebouwd. Griekenland, een belangrijke toegangspoort voor migrantenroutes in het oosten naar de EU, heeft een budget van 819 miljoen euro om zijn grenzen tot 2027 verder te versterken. In totaal zijn de 27 EU-landen momenteel versterkt met minstens 2048 kilometer aan muren.



De dodelijke realiteit en opzettelijke schade van grensversterking in de EU

Er zijn veel redenen waarom mensen migreren – vluchten voor vervolging, zoeken naar betere economische kansen, veiligheid, wanhoop, of de wens om hun leven te verbeteren – om er maar een paar te noemen. Migratie is niet nieuw, mensen migreren al door de geschiedenis heen om deze redenen. Toch wordt dit nu door EU-politici en beleidsmakers gedelegitimeerd, waarbij geen veilige of legale migratiepaden bestaan die deze redenen erkennen – wat betekent dat de enige optie is om ongeregeld te migreren. Om ongeregelde migratie te ‘bestrijden’ heeft de EU de grensversterking opgevoerd, met scherp prikkeldraad en gewapende grenswachters. Echter, verwachten dat mensen simpelweg hun migratieplannen zullen opgeven door veilige migratiepaden te verwijderen en gemilitariseerde grenshekken te bouwen is niet alleen onrealistisch, het negeert ook de realiteit en omstandigheden van veel mensen die ondanks het verhoogde risico toch beter af zijn door hun thuissituatie te verlaten.

Een aanzienlijk aantal EU-regeringen schildert migratie af als een ‘crisis’ en ‘veiligheidsdreiging’ waartegen Europeanen en hun middelen beschermd moeten worden. Volgens deze retoriek zijn grensbarrières essentieel om de EU en haar inwoners ‘veilig’ te houden door mensen die de EU willen binnenkomen naar specifieke controlepunten te leiden, waardoor EU-functionarissen effectief mensen kunnen filteren en afwijzen die als ‘ongewenst’ worden beschouwd.

De realiteit is echter dat grensbarrières geen altruïstische, apolitieke structuren zijn die zijn gemaakt om grensverkeer te controleren en mensenlevens te beschermen. Het is juist het tegenovergestelde – ze zijn gewelddadig van opzet, en duizenden mensen die ongeregeld naar de EU migreren door deze barrières te passeren, worden gedood of gewond, waarbij hun mensenrechten systematisch worden geschonden. Met andere woorden, grenshekken stoppen mensen niet van migreren – in plaats daarvan leiden ze tot een systematische, door EU-belastingbetalers gefinancierde toename van schade en geweld voor degenen die ongeregeld naar de EU migreren. Laat ons dit verder toelichten:

Grenshekken zijn opzettelijk gewelddadig en ontworpen om schade toe te brengen – denk aan het feit dat het prikkeldraad scherp is en hekken elektrisch geladen zijn – dit zijn ontwerpen die erop gericht zijn om pijn en letsel toe te brengen aan degenen die proberen de grens over te steken. Het is een methode om mensen af te schrikken om ongeregeld naar de EU te reizen, zelfs als dit betekent dat zij of hun kinderen mogelijk gewond raken of zelfs omkomen tijdens de poging. Deze afschrikpogingen werken echter niet en stoppen mensen niet van migreren; in plaats van migratie minder aantrekkelijk te maken, maken ze het gevaarlijker. Door grensversterking op te voeren, verhoogt de EU bewust het risico dat ongeregelde migranten geweld en tragedie zullen ondergaan – met andere woorden, de EU besteedt actief geld aan het vergroten van menselijk leed, risico voor levens en schendingen van mensenrechten.

De correlatie tussen grensversterking en geweld is onmiskenbaar – sinds 1993 zijn er meer dan 60.000 mensen gestorven aan de Europese grenzen, en grensversterkingsmaatregelen dragen consistent bij aan dit aantal. Er is volop bewijs beschikbaar, gepubliceerd door mensenrechtenorganisaties, ngo’s en onderzoeksjournalisten, die de voortdurende schade van grensversterking documenteren en de verbanden tussen het Europese beleid, grensoverschrijdingen en sterfgevallen blootleggen – de EU heeft bloed aan haar handen en kan niet blijven doen alsof ze onwetend is, terwijl het grensversterkingsbudget ondanks overweldigend bewijs van schade blijft groeien.

En wie profiteert eigenlijk van grensversterking?

Een ander aspect van grensversterking: het is een uiterst lucratieve business voor een klein aantal bedrijven en individuen – wat betekent dat er een groot financieel en politiek belang bestaat om deze industrie te laten groeien. Enkele voorbeelden:

Bedrijven die gespecialiseerd zijn in hekken, grenzen en versterking hebben een explosieve vraag en daarmee financieel succes gezien. Mora Salazar was bijvoorbeeld ooit een klein familiebedrijf dat hekken verkocht voor woningen en kleine bedrijven. In 2006 huurde de Spaanse regering Mora Salazar in om prikkeldraad te installeren op het grenshek tussen Ceuta en Melilla. Nu is Mora Salazar een multinational geworden, omgedoopt tot European Security Fencing, met vestigingen in Brussel en Berlijn en activiteiten in meer dan 30 grenzen wereldwijd.

De grootste groeipiek in de Europese grenshekbusiness vond plaats na Viktor Orbán's beslissing om in 2015 een muur te bouwen aan de Hongaarse grens met Servië, midden in de 'vluchtelingencrisis'. De muur zou meer dan 2 miljard euro hebben gekost, en een van de bedrijven die hier het meeste van profiteerde is metALCOM Zrt, waarvan de grootste aandeelhouder Zoltán Bozó is, een zakenman en lid van Orbáns politieke partij.

Andere particuliere bedrijven profiteren ook van de Europese fortagenda, en hun nauwe banden met Europese staten geven hen ook enorme lobbykracht. Sommige van de bedrijven die door de EU zijn ingehuurd om grenzen te bewaken, zijn dezelfde bedrijven die wapens verkopen in conflictgebieden, die bijdragen aan de omstandigheden waardoor mensen hun land moeten ontvluchten om te migreren. Deze bedrijven verdienen dus aan de vernietiging en ontheemding van mensen, en vervolgens opnieuw door de EU te helpen deze mensen tegen te houden.

Denk ook aan de smokkelnetwerken die profiteren van de noodzaak van migranten om ongeregeld te reizen, en het feit dat sommige van de smokkelaars banden hebben met de regimes die het illegaal maken om te migreren – zoals de Libische kustwacht, die door de EU wordt gefinancierd om migranten tegen te houden.

Grenzen zijn extreem winstgevend, en migranten worden door de EU, bedrijven en wapenhandelaren uitgebuit op verschillende niveaus. Terwijl er een fundamenteel verschil bestaat tussen profiteren van het mogelijk maken van beweging (smokkelaars) en profiteren van het tegenhouden ervan (bijvoorbeeld wapenbedrijven), is het grensversterkingsbedrijf fundamenteel uitbuitend ten voordele van enkelen.

Vecht tegen de EU-retoriek dat grenzen en muren voor veiligheid zijn: het is een businessmodel dat herhaaldelijk profiteert van de levens en lichamen van migranten.

Verdere leestips:

- All EU institutions want billions more for borders, but disagree on the details

- Teichopolitics: Re-considering Globalisation Through the Role of Walls and Fences

Zoek je manieren om grensversterking tegen te gaan?

- Doneer! Wij bieden doorlopende ondersteuning aan organisaties die actief zijn aan de EU-grenzen – zij voorzien mensen op de vlucht, die vaak worden getroffen door het geweld van grensversterking, van voedsel, medische benodigdheden, onderdak en warme kleding. Voor specifieke links naar organisaties die wij ondersteunen, bekijk onze social media-kanalen.
- Schrijf naar de leden van het parlement in jouw gemeente, stad, of land. We weten dat belastinggeld wordt gebruikt om bloedige mensenrechtenschendingen te financieren – weiger hiermee medeplichtig te zijn!
- Steun direct mensen die grenzen oversteken: blokkeer enkele camera's, breek een paar stenen weg, knip een gat in het hek bij jou in de buurt.