Artikel: Grensinternalisatie
De Internalisering van Grenzen: Staatscontrole en Surveillance Tactieken
We hebben het gehad over grensversterking en grensexternalisering, maar er is een derde, cruciale pijler die "Fort Europa" vormt, namelijk: grensinternalisering.
Grensinternalisering is de alomvattende controle en bewaking van migranten door staats- en niet-statelijke actoren binnen de grenzen van een staat. Dit gebeurt door structurele ontzegging van rechten, het opsluiten van asielzoekers, immigratiedetentie en criminalisering. In de praktijk betekent grensinternalisering dat irreguliere migranten worden uitgesloten van de samenleving op een manier die neerkomt op segregatie of apartheid binnen het land tussen irreguliere migranten en andere leden van de samenleving.
Vormen van grensinternalisering
Net zoals grensversterking en grensexternalisering, wordt grensinternalisering vaak geprivatiseerd en uitbesteed aan technologie- en beveiligingsbedrijven, internationale organisaties, NGO's en zelfs aan leraren, buren, familieleden en gemeenschapsleden. Zoals hieronder besproken zal worden, hebben juridische kaders in Europa sinds de jaren tachtig steeds vaker basisrechten gekoppeld aan verblijfsstatus. Hoewel de specifieke regels per land verschillen, is een verblijfsstatus nu noodzakelijk om een huis te huren, een baan te krijgen, een bankrekening te openen, gezondheidszorg te ontvangen en gebruik te maken van het openbaar vervoer. Ook particuliere instellingen, werkgevers en verhuurders moeten deze regels volgen, met het risico op boetes of criminalisering als ze een niet-geregistreerd persoon in dienst nemen of een huis verhuren.
Een korte achtergrond en voorbeelden
Het is een bekende ironie dat mensenrechten niet gelden omdat iemand mens is, maar omdat diegene de juiste verblijfsstatus heeft.
Hoewel het uitsluiten van mensen van mensenrechten op basis van verblijfsstatus niet nieuw is - dit was ook normaal onder koloniaal bewind, en wat we vandaag zien is in zekere zin een voortzetting van historische machtsverhoudingen - waren rechten vóór de jaren tachtig voornamelijk gekoppeld aan deelname aan de arbeidsmarkt of de samenleving in bredere zin.
Vanaf het midden van de jaren tachtig werden echter talrijke wetten en beleidsmaatregelen ingevoerd die nieuwe vormen van controle mogelijk maakten. Deze maatregelen richtten zich op de uitsluiting van mensen op basis van verblijfsstatus en werden gerechtvaardigd door media en politieke actoren die migratie frameden als een bedreiging voor binnenlandse middelen en nationale welvaart. Bijvoorbeeld, de vermeende schaarste aan huisvesting, sociale voorzieningen en zorg werd (en wordt) gebruikt om angst en onzekerheid onder burgers te creëren dat er niet genoeg is voor iedereen, en dat migranten binnen de staat deze druk verder vergroten.
De effectiviteit van deze grens is versterkt door het samenvoegen van burgerregistraties die migratiestatussen en persoonlijke en biometrische gegevens (zoals vingerafdrukken) bijhouden. De uitwisseling van deze informatie tussen verschillende databases, bijvoorbeeld tussen immigratieambtenaren, gemeentelijke registraties, politieagenten en maatschappelijk werkers, is eenvoudiger geworden, zowel op nationaal als EU-niveau. Met andere woorden, steeds meer organisaties zijn betrokken bij het identificeren van legale en gecriminaliseerde mensen, waardoor het uitsluitende effect van de grens wordt versterkt. Daar komt nog bij dat sommige verzorgingsstaten, zoals Nederland, zelfs kinderopvangtoeslag en belastingcompensatie hebben stopgezet voor mensen die niet-geregistreerde personen onderdak bieden. Dit is mogelijk gemaakt door geavanceerde bureaucratische en administratieve technologieën.
Fysieke voorbeelden van grensinternalisering
Een zeer fysiek voorbeeld van grensinternalisering is de detentie en daaropvolgende deportatie van gecriminaliseerde personen zonder de 'juiste' verblijfsstatus. Daarnaast werkt ook de dreiging van detentie en deportatie als instrument van grensinternalisering. De constante angst om vastgehouden en gedeporteerd te worden betekent dat mensen zonder de 'juiste' verblijfsstatus geen hulp durven zoeken bij de politie, geen toegang hebben tot gezondheidszorg, of gebruik kunnen maken van sociale diensten. Bovendien betekent de angst om aan immigratieautoriteiten gerapporteerd te worden ook dat niet-geregistreerde mensen gemakkelijker uitgebuit kunnen worden op de werkplek.
Andere voorbeelden van interne grenshandhaving zijn de gecentraliseerde opvangcentra en kampen voor asielzoekers. Mensen die asiel aanvragen in gastlanden worden verwacht te wachten op hun procedures in deze opvangcentra en kampen, waar ze vaak niet mogen werken of toegang hebben tot onderwijs. Tijdens deze periode mogen asielzoekers vaak ook niet uit deze kampen vertrekken, zodat ze voortdurend onder het zicht van staatsautoriteiten blijven. Procedures kunnen vele jaren duren, waarbij de stress en structurele uitsluiting van het leven buiten kampen de welzijn en het gevoel van erbij horen van mensen beïnvloeden.
Lokale apartheid
Deze voorbeelden van grensinternalisering laten zien hoe bepaalde groepen mensen worden uitgesloten op basis van hun immigratiestatus. Deze systemische uitsluiting creëert een vorm van lokale apartheid: het dwingt één groep mensen te leven onder de controle en macht van een andere groep, wat leidt tot enorme ongelijkheden. Terwijl één groep mensen van allerlei rechten geniet (burgers, 'legale' migranten), worden de basisrechten van de andere groep mensen niet erkend vanwege hun migratiestatus (ongedocumenteerde migranten). Tegelijkertijd zijn veel ongedocumenteerde mensen (zonder deze rechten) betrokken bij werk dat essentieel is voor de samenleving, zoals landbouw, bouw, schoonmaak en zorg, waardoor hun deelname aan de arbeidsmarkt cruciaal is voor de belangen van de mensen uit de eerste groep die volledige rechten genieten.
Naast de segregatie en ongelijkheid die grensinternalisering creëert op lokale schaal, leidt het ook tot de verankering van grenzen als 'noodzakelijk' in de geesten van mensen. In een periode van 30 tot 40 jaar is het idee van inclusie en exclusie op basis van verblijfsstatus exponentieel meer gestructureerd en systematisch geworden. Grensinternalisering is een bijzonder sluipende vorm van controle, omdat het laat zien dat grenzen geen lijnen op de kaart zijn, maar sociale en psychologische processen van controle en macht. Individuen in alle delen van de samenleving handhaven nu persoonlijk de grens, bijvoorbeeld door identiteitscontroles uit te voeren of mensen uit hun ruimten te sluiten. De grens oversteken is niet het einde van een migratieproces: grensinternalisering betekent dat het geweld en de ongelijkheid van het grensregime ongrijpbaar blijft doordringen in het leven van migranten.
Actiepunten
Grensinternalisering betekent dat het afschaffen van grenzen niet alleen inhoudt dat muren en hekken worden afgebroken. Om uitsluiting, segregatie en mondiale en lokale apartheid te stoppen, moeten we de grenzen in al hun vormen afbreken. Er zal geen gelijkheid of rechtvaardigheid zijn zolang samenlevingen gebaseerd zijn op grenzen, of die nu fysiek, institutioneel of sociaal zijn geconstrueerd. Dit betekent ook dat verzet tegen het grensregime zowel in het dagelijks leven plaatsvindt als aan de fysieke grens: het afschaffen van grenzen omvat het doorbreken van alle beperkingen en obstakels waar migranten mee te maken hebben, binnen en buiten de grenslijn.
Meer lezen
- The deportation continuum: convergences between state agents and NGO workers in the Dutch deportation field
- Immigration Detention, Punishment and the Transformation of Justice
Manieren om grensinternalisering in Nederland te bestrijden?
- Eis contante betalingen op je werkplek – door alleen betaalmethoden zoals pinpas of creditcard toe te staan, worden mensen die geen bankrekening kunnen openen uitgesloten van diensten.
- Dien klachten in bij instellingen die identiteitscontroles vereisen voordat ze toegang geven tot diensten.
- Lobby bij je lokale gemeente om mensen zonder legale verblijfsstatus toe te laten in daklozenopvang en voedselbanken.
- Weiger je ID-kaart te tonen – door mee te doen aan het bestaande systeem versterken we systemische uitsluitingen. Als genoeg mensen het status quo zouden trotseren, zouden bedrijven en diensten stoppen met ID-kaartcontroles omdat dit hun bedrijfsvoering zou schaden.
- Schrijf naar de IND en overheid om regelingen voor regularisatie te introduceren – neem voor meer informatie rechtstreeks contact met ons op.
- Schrijf naar politici om de Nederlandse Koppelingswet (Koppelingswet) te herroepen – deze wetgeving maakt het onmogelijk om toegang te krijgen tot essentiële diensten in Nederland zonder een BSN-nummer (dat de meeste ongedocumenteerde mensen niet hebben).